Ortalama bir insan beyninde kabaca 86 milyar nöron vardır. Nöronlar nörotransmitter adı verilen beyin kimyasalları aracılığıyla birbirleriyle iletişim kurarlar. Dopamin, üzerinde en çok çalışılan nörotransmitterlerden biridir çünkü motivasyon, zevk arayışı ve bağımlılıklar dahil olmak üzere insan davranışının pek çok yönüyle bağlantılıdır. Dikkat, hafıza, ruh hali, öğrenme, uyku, hareket ve beklenti zevkinde (kişinin yakında hedefe yönelik davranışla ödüllendirileceğini bilmesinin verdiği zevk) önemli roller oynar. Ek olarak, dopamin zevk-ödül sisteminden sorumludur. Yapısal olarak, bir başka önemli ruh halini artıran nörotransmitter olan serotonin ile aynı kategoriye giren bir monoamin olarak kabul edilir.

Dopamin, hayvanlar aleminde yaygındır ancak insanlardaki yüksek seviyeleri, insanı benzersiz kılan şeyin bir parçası olabilir. Motivasyon, üretkenlik ve odaklanmada kilit bir faktör olan dopamin, yaşama sevinci verir, iyi hissedilmesini sağlar. Yüksek zeka seviyesine katkıda bulunur ve karmaşık sosyal etkileşimler oluşturmaya, dili kullanmaya, plan yapmaya ve hedefler koymaya olanak tanır. Nispeten az sayıda nöron dopamin üretir ve bu nöronlar beynin sadece birkaç bölgesinde, özellikle hipokampusta (beynin “hafıza merkezi”) ve amigdalada (“korku merkezi”) bulunur. Dopamin ayrıca böbrekler, pankreas ve bağışıklık hücreleri gibi merkezi sinir sistemi dışındaki birkaç sistem tarafından da kullanılır. Bu dopamin lokal olarak üretilir ve beynin koruyucu kan-beyin bariyerini serbestçe geçmez.
Yaşam tarzı alışkanlıkları, diyet ve hastalık gibi faktörler dopamin düzeylerini azaltabilir. Düşük dopamin seviyeleri motivasyon eksikliğine, yorgunluğa, bağımlılık yapan davranışlara, ruh hali değişimlerine ve hafıza kaybına yol açabilir.

Dopamin Hormonu Doğal Yollarla Nasıl Artırılır?

Vücuttaki dopamin eksikliğinin nedeni ne olursa olsun, yaşam kalitesinin düşmesine yol açabilecek bir dizi semptom vardır. Dopamin seviyesi düşükse, yaşama şevki çok azalır. Enerji ve motivasyon düşük olur ve günü atlatmak için kişi genellikle kafein, şeker veya diğer uyarıcılara yönelir.

Yaygın dopamin eksikliği semptomları şunlardır:

-İlgisizlik
-Kendine zarar verici davranışlarda bulunmak
-Tükenmişlik
-Huysuzluk, karamsarlık
-Umutsuzluk
-Hafıza kaybı
-Unutkanlık
-Dikkat eksikliği
-Görevleri tamamlayamama
-Konsantre olamama
-Okulda veya işte odaklanma zorluğu
-Başkalarıyla bağlantı kuramama
-Zevk alamama
-Motivasyonun azalması
-Düşük libido (cinsel dürtü)
-Depresyon, kaygı ve ruh hali değişimleri
-Erteleme
-Uyku sorunları
-Uyku bozuklukları veya uykusuzluk
-El titremeleri ve huzursuz bacak sendromu
-Şeker yeme isteği
-Kabızlık gibi gastrointestinal sorunlar

Dopamin eksikliği, depresyon, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), şizofreni, bipolar bozukluk, kronik iltihap, depresyon, hormon dengesizliği, obezite, Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, tiroid bozuklukları ve madde bağımlılığı gibi çeşitli sağlık durumları düşük dopamin ile bağlantılıdır.

Dopamin Hormonu Doğal Yollarla Nasıl Artırılır?

Dopamin eksikliğinin altında yatan birçok neden vardır. Kötü beslenme bunlardan biridir. Diyette çok az protein olması, kişiyi dopaminin öncüsü olan bir amino asit olan l-tirozin yetersizliği ile baş başa bırakabilir. Ayrıca, l-tirozini dopamine dönüştürmek için gereken B6 vitamini, B9 vitamini, bakır, çinko veya demir gibi bir veya daha fazla kofaktör de düşük olabilir. Bilinçsizce, doktor önerisi olmadan kullanılan bazı takviyeler doğal içeriklere sahip olsa da dopamin düşüklüğüne neden olur. Hidroksitriptofan (5-HTP),meyan kökü (Glycyrrhiza glabra),manolya kabuğu (Magnolia officinalis),Melatonin, Hint dutu olarak da bilinen noni meyvesi (Morinda citrifolia),beyaz dut (Morus alba) dopamini azaltan takviyeler arasındadır. Kişinin hedefi dopamini artırmaksa bundan kaçınmalıdır.

Dopamin reseptörlerine bağlanarak çalışan ve böylece dopamin aktivitesini bloke eden (doğal üretimini azaltabilen) dopamin antagonistleri adı verilen bazı reçeteli ilaçların (trisiklik antidepresanlar, mide bulantısı ve kusma için ilaçlar ve antipsikotikler) da dopamin seviyesinin azalmasıyla ilgisi bulunmaktadır. Alkol, marihuana, kokain, metamfetamin, ecstasy, amfetaminler ve LSD dahil olmak üzere keyif verici uyuşturucular, dopamin işleme yollarını etkileyerek dopaminin iniş çıkışlarına yol açabilir. Bu nedenle beyin doğal olarak nörotransmiter üretimini azaltır ve kişi depresif, endişeli veya bunalmış hissedebilir. Bu, durum daha sonra, iyi hissetmek veya zaman ilerledikçe basitçe “normal” hissetmek için beynin dopamin seviyesini farkında olmadan artırmak için daha fazla uyuşturucu veya alkol kullanmak gibi artan zevk arama davranışına yol açabilir.

Aşırı sıkıntıya (yoksulluk, keder, aile içi şiddet veya sosyal ayrımcılık) uzun süre maruz kalmak da dopamin üretimini azaltabilir. Düşük dopamin üretimi, tacize uğramak veya bir bağımlıyla yaşamak gibi travmatik bir çocukluk döneminin kalıcı bir etkisi bile olabilir. Cep telefonlarından yayılan elektromanyetik radyasyonun, stresli durumlara yanıt vermeye yardımcı olan çift amaçlı bir stres hormonu / nörotransmiter olan dopamin, serotonin ve norepinefrin düzeylerini bozduğuna dair kanıtlar vardır.

Dopamini Artırmak Gerçekten Ne Anlama Gelir?

Bir yiyecek, takviye veya aktivitenin dopamini artırdığı söylendiğinde, kulağa daha fazla dopamin yapılıyor gibi gelir. Her zaman olmasa da bu genellikle böyledir. Bazen dopamin miktarı değişmez, aksine daha iyi kullanılır. Daha fazla üretilmesi, dopamin yıkımının yavaşlaması, daha fazla dopaminin yeniden dolaşıma girmesi, daha fazla dopamin reseptörünün oluşturulması, mevcut dopamin reseptörlerinin daha iyi çalışması dopaminin artmasının nedenleri arasındadır.

Dopamin Hormonu Doğal Yollarla Nasıl Artırılır?

Düşüklüğünden kaynaklanan olumsuz etkilerin geri döndürülebilmesi için dopamin seviyesi yükseltilmelidir. Kişiler yemek yemek, içki içmek, seks yapmak veya para kazanmak gibi hayatta kalmayı sağlamaya yardımcı olan bir eylemde bulunduğunda dopamin salınır. Bu doğal aktivitelerin dopamini temel seviyelere göre %50-100 oranında yükseltebileceği, ancak ilaçların dopamini çok ama çok daha fazla artırdığını ortaya koyulmuştur. Nikotin dopamini %200, kokain %400 ve amfetaminler %1000 artırır. Kafein, alkol, şeker yüklü, yağ dolu ikramlar ya da atıştırmalıklar, uyuşturucu, alışveriş, video oyunları, cep telefonu kullanımı, çevrimiçi porno, kumar, güç peşinde koşma ve heyecan arama hayatı mahvedebilecek (bağımlılığa yol açarak) etkili olan ancak geçici etkiye sahip dopamin güçlendiricilerdir. Dopamini yükselten fakat sağlıklı olmayan bu tip yollardan uzak durulmalıdır.

Dopamini Doğal Yollardan Artırmanın Sağlıklı Yolları

Uygun dopamin seviyelerini korumak genel fiziksel ve zihinsel sağlığı iyileştirmek için önemlidir. Enerjik, üretken ve uyanık hissedilmesine yardımcı olması için dopamin seviyesini yükseltmenin sağlıksız yolları olsa da son derece güvenli, sağlıklı, kanıtlanmış yolları da bulunmaktadır.

İşte dopamin seviyelerini doğal olarak artırmanın en iyi yolları:

Dopamin Hormonu Doğal Yollarla Nasıl Artırılır?

Sağlıklı, Doğru Beslenme
Dopamin, protein açısından zengin gıdalarda yaygın olarak bulunan l-tirozin amino asidinden yapılır. L-tirozin bakımından zengin bir diyet yemek, dopamin sentezi için gerekli olan temel yapı taşlarına sahip olmaya yardımcı olabilir. L-tirozin içerdiği bilinen veya diğer mekanizmalar yoluyla dopamini artıran yiyecek ve baharatlara aşağıda belirtilmiştir:

-Hayvansal ürünler
-Elmalar
-Avokado
-Muz
-Fasulye (baklagiller)
-Pancar
-Çikolata
-Yulaf
-Yeşil yapraklı sebzeler
-Kabuklu kuruyemişler
-Yulaf
-Zeytinyağı
-Kekik
-Yer fıstığı
-Biberiye
-Su yosunları (yenilebilenler)
-Susam ve kabak çekirdeği
-Soya ürünleri
-Zerdeçal
-Karpuz
-Buğday

Serotonin seviyelerini artıran yiyeceklerin çoğu aynı zamanda dopamin için de işe yarar.
Yiyeceklerde tüketilen dopamin, kan-beyin bariyerini geçmediği için mutlaka yararlı değildir.